درمان شانه یخ‌زده در اثر التهاب کپسول مفصلی بدون جراحی باز شانه
شانه یخ‌زده یا کپسولیت چسبنده موجب درد و خشکی مفصل شانه شده و به خاطر محدود کردن دامنه حرکتی مفصل شانه توانایی انجام کارهای روزانه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در بسیاری از موارد علت بروز شانه یخ‌زده مشخص نیست اما در برخی موارد به طور مشخص، ناشی از آسیب‌دیدگی، جراحی یا بی‌تحرکی برای مدت طولانی است.
تمامی مفاصل بدن با کپسول مفصلی احاطه شده‌اند. کپسول مفصلی موجب ثبات مفصل شده و درون ان، مایع مفصلی به نام سیناویال که موجب روان شدن حرکت مفصل می‌شود قرار دارد. در مشکل کپسولیت، کپسول اطراف مفصل بیش‌ازحد کوچک و تنگ می‌شود و بنابراین در هنگام حرکت دادن مفصل، درد احساس شده و دامنه حرکتی مفصل محدود می‌شود
آیا این مشکل، مراحل پیشروی دارد یا وضعیت تمامی بیماران یکسان است؟
معمول مشکل شانه یخ‌زده دارای سه مرحله است: در حال انجماد منجمد و در حال ذوب.
پیشروی هر سه محله چقدر طول می‌کشد؟
معمولا در صورتی که هیچ مداخله درمانی صورت نگیرد، پشت سر گذاشتن هر سه مرحله بین 12 تا 24 ماه طول می‌کشد. البته بیماران مبتلا به دیابت و همچنین بیماری غدد درون‌ریز، با سرعت کمتری این مراحل را طی می‌کنند.
علائم شانه یخ‌زده
شانه یخ‌زده معمولا داری سه مرحله پیشروی مشخص است که در هر مرحله علائم خاصی بروز می‌کند:
- فاز انجماد: در این فاز که حدود 6 ماه طول می‌کشد، حرکت دادن شانه در هر جهتی دردناک است و دامنه حرکتی شانه محدود می‌شود.
- فاز منجمد: در این مرحله، درد شانه به تدریج کم می‌شود اما حرکت دادن شانه در جهات مختلف همچنان محدود است.
- فاز ذوب: شانه دیگر دردناک نیست و دامنه حرکتی به تدریج افزایش پیدا می‌کند.
علل بروز شانه یخ‌زده
تاندون‌ها، رباط‌ها و استخوان‌های تشکیل دهنده‌ی یک مفصل، همگی در فضایی بسته به نام کپسول مفصلی قرار دارند . زمانی که این کپسول ضخیم شده و تنگ می‌شود، دامنه حرکتی مفصل را محدود می‌کند و موجب درد مفصل می‌شود.
پزشکان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق رخ می‌دهد و چرا برخی افراد دچار کپسولیت مفصلی شانه می‌شوند، و برخی دیگر نه. اما احتمال بروز این مشکل در افرادی بیشتر است که اخیرا بر اثر جراحی یا شکستگی شانه، برای مدت زمان زیادی شانه خود را بی‌حرکت نگه داشته بودند. به شیوع بسیار بالای شانه یخ‌زده در بین بیماران دیابتی، ممکن است این بیماری به مشکلات سیستم ایمنی بدن مرتبط باشد.
تشخیص
تصاویر رادیولوژی از شانه‌ی یخ‌زده معمولا وضعیت نرمالی را نشان می‌دهند. گرفتن عکس اشعه ایکس (رادیولوژی شانه) معمولا برای بررسی سایر علل احتمالی درد شانه مانند آرتروز انجام می‌شود. ممکن است پزشک انجام تست‌های دیگر مانند سونوگرافی یا اسکن ام آر آی شانه را تجویز کند تا بتواند وضعیت بافتهای نرم شانه را بررسی کند علت اصلی درد شانه را تشخیص دهد.
عوامل خطر
هرچند علت اصلی شانه یخ‌زده مشخص نیست اما برخی از عوامل، خطر بروز آن را افزایش می‌دهند.
درمان
در اغلب برنامه‌های درمانی ارائه شده توسط پزشکان، هدف از برنامه‌ی درمانی، کنترل درد شانه و حفظ دامنه حرکتی شانه تا جای ممکن است.
درمان دارویی
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می‌توانند درد و التهاب ناشی از شانه یخ‌زده را تسکین دهند. برای تسکین درد داروی پاراستامول نیز مفید است.
فیزیوتراپی
یک متخصص فیزیوتراپی می‌تواند تمریناتی را به شما آموزش دهد که با کمک آن تا جای ممکن حرکت پذیری مفصل شانه‌ی خود را حفظ کنید. این تمرینات به نحوی انجام می‌شوند که شما فشار بیش‌ازحد به شانه وارد نکنید و درد شما تشدید نشود.
طب سوزنی
طب سوزنی روشی برای تسکین درد است که از گذشته در چین یاستان استفاده می‌شده است. در این روش سوزن‌های بسیار باریکی در نقاط خاصی از پوست فروبرده می‌شوند. معمولا سوزن‌ها برای 15 تا 40 دقیقه در جای خود باقی می‌مانند. در این زمان ممکن است سوزن‌ها جابه‌جا شوند و یا تکان داده شوند، چرا که این سوزن‌ها به باریکی مو هستند و تنها در لایه خارجی پوست فرو برده می‌شوند. تقریباً تمامی درمان‌های طب سوزنی بدون درد هستند.
تحریک الکتریکی عصب به روش TENS(TENS)
دستگاه TENS از طریق الکترودهایی که به پست چسبانده می‌شوند، جریان‌های الکتریکی ضعیفی را به عصبها می‌فرستد. این روش دردناک نیست و عوارضی ندارد. این که ارسال جریان الکتریکی چگونه موجب بهبودی می‌شود به طور کامل مشخص نیست اما تصور می‌شود که این کار موجب آزادسازی مولکول‌های مهارکننده درد (اندورفین) یا مسدود کردن تارهای عصبی انتقال‌دهنده درد می‌شود.
چه نوع تزریقی انجام می‌شود و چرا؟
معمولا در روش تزریق برای درمان کپسولیت چسبنده (شانه یخ‌زده) از ترکیب استروئید و ماده بیحس کننده استفاده می‌شود. ماده‌ی بی‌حس‌کننده به دو دلیل استفاده می‌شود. اول اینکه حتی برای مدت زمان کوتاه هم که شده درد را برطرف می‌کند و دوم اینکه به عنوان ابزار تشخیصی عمل می‌کند. در صورتی که بلافاصله بعد از تزریق در یک محل خاص، درد بیمار برطرف شود، این موضوع نشان می‌دهد که منشأ درد درهمان نقطه بوده است.
داروی استروئیدی موجب کاهش التهاب در کپسول مفصلی می‌شود که علت اصلی بروز شانه یخ‌زده است. با کاهش درد و التهاب، بیمار می‌تواند شانه‌ی خود را بدون درد حرکت دهد و دامنه حرکتی شانه را به تدریج افزایش دهد.
به چند تزریق نیاز دارم؟
اغلب بیماران تنها به یک تزریق نیاز دارند. توصیه می‌شود که بیمار حدود یک ماه بعد به پزشک مراجعه کند. در این زمان پزشک می‌تواند مشکل شما را به خوبی ارزیابی کرده و مطمئن شود که برنامه درمان شما روند خوبی را طی می‌کند. اگر علائم شما بهبود پیدا کرده‌اند اما به طور کامل برطرف نشده‌اند، ممکن است تزریق دوم انجام شود. این اتفاق تنها در مورد 10 درصد از بیماران می‌افتد. در موارد نادری که این تزریقات موثر نباشد، برای حرکت دادم مفصل و از بین بردن علائم چسبندگی لازم است که عمل جراحی انجام شود.
آیا دوباره می‌توانید شانه خود را کاملا حرکت دهید؟
به طور کلی بیماران می‌توانند درصد بالایی از توانایی حرکتی شانه را مانند قبل بازیابی کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که در صورت شدید بودن کپسولیت، حتی بعد از برطرف شدن کامل درد، دامنه حرکتی مفصل تا حدودی کاهش پیدا می‌کند.
رادیوفرکوئنسی
رادیوفرکوئنسی روشی برای بازآموزی عضلات است تا عصبها به وضعیت قبلی خود، قبل از بروز درد، بازگردند. در این حالت عصبها به وضعیت قبلی خود بازمی گردند و بنابراین بیمار دردی را حس نمی‌کند. برخلاف سایر روشهای درمانی، این روش در بلندمدت آسیبی به عصب نمی‌زند و بنابراین این روش از نظر پزشکان، محبوب است. آسیب دیدن عضلات در این روش بدین خاطر است که عصبها مانند روشهای دیگر گرم نمی‌شوند.
پرولوتراپی و پی ار پی
هر دوی این روش‌ها تاثیرات مثبتی در روند بهبودی آسیب‌های بافت نرم دارند. بسیاری از مطالعات انجام شده نشان داده‌اند که تزریق پی ار پی تاثیرات مثبتی در بهبود آسیب روتاتور کاف شانه و شانه یخ‌زده دارد.
جراحی
- درمان دستی شانه: در این روش بیمار به طور کامل بیهوش می‌شود و سپس پزشک، مفصل شانه را به نحوی حرکت می‌دهد که بافتهای منقبض و گرفته، آزادسازی شوند.
- در موارد بسیار کمی که با وجود تمامی روشهای دیگر همچنان درد و خشکی شانه برطرف نشده است، ممکن است جراحی انجام شود تا بافت فیبروزی که موجب چسبندگی شده است از مفصل شانه جدا شود. این جراحی معمولا به روش آرتروسکوپی انجام می‌شود. در این روش یک لوله باریک همراه با منبع نوری و دوربین و وسایل جراحی از طریق یک برش کوچک وارد مفصل شانه می‌شود و عمل جراحی انجام می‌شود.
ورزشهایی برای درمان شانه یخ‌زده یا خشکی شانه
کشش گردن
- در ابتدا صاف بایستید و به روبه‌رو نگاه کنید. سپس گوش راست خود را به سمت شانه‌ی راست نزدیک کنید. توجه کنید که در این حال، شانه‌ی چپ شما بالا نیاید.
- این حالت را برای 15 تا 30 ثانیه نگه دارید.
- همین حرکت را در سمت چپ نیز انجام دهید و برای 15 تا 30 ثانیه نگه دارید.
- این تمرین را برای هر طرف، 2 تا 4 بار تکرار کنید.
بالا بردن شانه
- بنشینید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید. می‌توانید این تمرین را در حالت ایستاده نیز انجام دهید.
- شانه‌های خود را به سمت بالا ببرید و سپس به حالت آرام و دایره‌وار آنها را پایین بیاورید.
- این کار را 4 بار تکرار کنید.
خم و راست کردن شانه در حالت خوابیده
برای انجام این تمرین به یک تکه چوب نیاز دارید. می‌توانید از لوله‌های PVC یا دسته‌ی جارو استفاده کنید. طول چوب باید سی سانتی‌متر از عرض شانه شما بیشتر باشد.
- بر روی کمر دراز بکشید و چوب را در دستان خود بگیرید. کف دستان شما باید رو به پایین باشد و دستها باید کمی بیشتر از عرض شانه باز باشند.
- آرنج خود را صاف بگیرید و به آرامی دستان خود را به سمت بالای سر، بالا ببرید تا جایی که کشش را در شانه، قفسه سینه و بالای کمر خود احساس کنید.
- این حالت را برای 15 تا 30 ثانیه نگه دارید.
- این تمرین را 2 تا 4 بار تکرار کنید.
حرکت افقی شانه در حالت خوابیده
برای انجام این تمرین به یک تکه چوب نیاز دارید. می‌توانید از لوله‌های PVC یا دسته‌ی جارو استفاده کنید. طول چوب باید سی سانتی‌متر از عرض شانه شما بیشتر باشد.
- بر روی کمر دراز بکشید و چوب را در دستان خود بگیرید، به طوری که کف دستان شما رو به بالا باشد و دستها باید کمی بیشتر از عرض شانه باز باشند.
- آرنج خود را نزدیک تنه‌ی خود نگه دارید. چوب را به صورت افقی و به سمت شانه‌ای که درد می‌کند حرکت دهید.
- این حالت را برای 15 تا 30 ثانیه نگه دارید.
- این تمرین را 2 تا 4 بار تکرار کنید.
چرخش داخلی شانه با کمک حوله
- یک حوله را از طول آن رول کند با دستی که درد نمی‌کند، یک سر حوله را در دست خود گرفته و بالای سر ببرید.
- با دست دیگر که دردناک است سر دیگر حوله را از پشت کمر بگیرید.
- با کمک دست بالایی سعی کنید دست پایینی را به سمت بالا بکشید تا جایی که کشش خفیفی در شانه خود احساس کنید.
- این حالت را برای 15 تا 30 ثانیه نگه دارید و سپس به حالت اولیه بازگردید.
- این کار را دو تا 4 بار تکرار کنید.
انقباض عضلات کتف
- زمانی که ایستاده‌اید و دستان شما دو طرف بدنتان قرار دارند، کتف خود را از پشت سر به هم نزدیک کنید. در هنگام انجام این کار شانه‌های خود را بالا نیاورید.
- این حالت را برای 6 ثانیه نگه دارید.
- این حرکت را 8 تا 12 بار تکرار کنید.
سوالات متداول
من دیابت دارم، آیا حتما به شانه یخ‌زده مبتلا خواهم شد؟
درست است که ریسک بروز شانه یخ‌زده در افراد مبتلا به دیابت بیشتر است، اما همه‌ی بیماران دیابتی به شانه یخ‌زده مبتلا نمی‌شوند.
من درد شانه دارم. این ناشی از شانه یخ‌زده است؟
درد شانه علل مختلفی دارد و همیشه علت آن شانه یخ‌زده نیست. درد شانه می‌تواند بر اثر عفونت، آسیب، آرتروز و بسیاری علل دیگر نیز باشد.
آیا نمی‌توانم با وجود درد شانه، تمرین کنم؟
برخی بیماران به خاطر داشتن درد شدید نمی‌توانند تمرین کنند. گذاشتن کمپرس سرد قبل و بعد از تمرین به تسکین درد کمک می‌کند. اگر شخص نتواند هیچ تمرینی را انجام دهد، درمان دستی شانه تحت بیهوشی عمومی بر روی او انجام می‌شود.
بهبودی کامل چقدر طول می‌کشد؟
شانه یخ‌زده یک مشکل مزمن است که دوره‌ی آن بین 6 تا 24 ماه طول می‌کشد. در موارد نادری اگر درمان بیمار بسیار دیرهنگام آغاز شود ممکن است بیمار به طور کامل بهبود پیدا نکند.
شانه من داغ است و تب دارم، چه کار باید بکنم؟
این حالت می‌تواند نشان‌دهنده عفونت یا آرتروز سپتیک شانه باشد. شما باید فورا به یک متخصص یا جراح ارتوپد مراجعه کنید.
برای درمان شانه یخ‌زده به چه پزشکی باید مراجعه کنم؟
برای درمان شانه یخ‌زده باید به یک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. همچنین می‌توانید به متخصص بیماریهای عصبی-اسکلتس –عضلانی یا متخصص آرتروز مفاصل مراجعه کنید تا در این مورد به شما مشورت بدهند.
شانه‌ی یخ‌زده‌ی یائسگی چیست؟
تغییرات ناگهانی در هورمونها، ریسک بروز شانه یخ‌زده را افزایش می‌دهد. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که زنانی که در حال یائسه شدن هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر بروز شانه یخ‌زده هستند.
چه عوامل مانع از داشتن زندگی روزمره عادی در افراد مبتلا به شانه یخ‌زده می‌شود؟
مشکلاتی که اغلب برای این افراد ایجاد می‌شود عبارتند از:
- عدم توانایی بردن دست بالای سر
- مشکل در خوابیدن در شب به خاطر درد
- بروز درد هنگام خوابیدن به یک پهلو
- عدم توانایی بردن دست به سمت کمر، عدم توانایی بردن دست به سمت کمربند ایمنی
-
در ابتدا صاف بایستید و به روبه‌رو نگاه کنید. سپس گوش راست خود را به سمت شانه‌ی راست نزدیک کنید. توجه کنید که در این حال، شانه‌ی چپ شما بالا نیاید.
- این حالت را برای 15 تا 30 ثانیه نگه دارید.
- همین حرکت را در سمت چپ نیز انجام دهید و برای 15 تا 30 ثانیه نگه دارید.
- این تمرین را برای هر طرف، 2 تا 4 بار تکرار کنید.
