درمان سندرم گیرافتادگی اعصاب با فیزیوتراپی، درمان دارویی و جراحی
سندرم گیرافتادگی اعصاب زمانی اتفاق می‌افتد که عصب فشرده شده یا تحت فشار قرار گیرد. معمولاً این عارضه در یک نقطه اتفاق می‌افتد. اعصاب بدن، اندام‌ها و اندام‌های تحتانی ممکن است تحت تأثیر این عارضه قرار گیرند. علائم شایع گیرافتادگی عصب شامل درد، بیحسی و ضعف عضلانی در قسمتی که عصب آن تحت فشار است می‌شود.
سندرم گیرافتادگی عصب غالباً به دلیل آسیب‌دیدگی‌های مکرر اتفاق می‌افتد. بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفصلی، دیابت یا کم‌کاری تیروئید ممکن است باعث گیرافتادگی اعصاب شوند.
سندرم گیرافتادگی عصب با عناوین زیر نیز شناخته می‌شود:
- سندرم گرفتگی عصب
- نوروپاتی فشاری
- گرفتگی نوروپاتی
- گیر افتادگی عصب
نوروپاتی گیرافتادگی یا گرفتگی عصب اندام‌های فوقانی شامل یک سری سندرم‌های نوروپاتی مشخص می‌شود. در حالی که گیرافتادگی عصب ممکن است در قسمتی در طول عصب اتفاق بیفتد، برخی ملاحظات آناتومیک احتمال بروز گرفتگی عصب را افزایش می‌دهند. عواقب بالینی به عوامل ناهمگون مانند مزمن بودن، محل و شدت آن بستگی دارد و نیاز به تشخیص و مدیریت منحصر به فرد دارد.
گیر افتادگی یا گرفتگی نوروپاتی به دلیل فشار مستقیم بر عصب ستون فقرات یا عصب‌های محیطی اتفاق می‌افتد. گیرافتادگی یا گرفتگی عصب باعث بروز علائمی مانند احساس گزگز، بیحسی و ضعف می‌شود. التهاب عصب نیز ممکن است باعث تحریک عصب شود.
انواع شایع سندرم‌های گیرافتادگی عصب
سندرم‌های گیرافتادگی عصب چندین نوع هستند. هر کدام بر اعصاب محیطی مختلفی اثر می‌گذارند. در زیر به برخی از سندرم‌های گیرافتادگی عصب اشاره شده است:
سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال شایع‌ترین سندرم گیرافتادگی عصب است. این سندرم زمانی اتفاق می‌افتد که عصب میانی در مچ دست تحت فشار قرار گیرد. عصب میانی از قسمت بالای بازو تا انگشت شصت امتداد دارد. این عصب در مچ دست از مسیری عبور می‌کند که به آن تونل کارپال گفته می‌شود. فشار زیاد بر مچ دست ممکن است باعث تورم و در نهایت ابتلا به سندرم تونل کارپال می‌شود.
سندرم تونل کیوبیتال
سندرم تونل کوبیتال دومین نوع سندرم شایع گیرافتادگی عصب است. به این عارضه نوروپاتی اولنار یا گرفتگی عصب اولنار در آرنج نیز گفته می‌شود و زمانی اتفاق می‌افتد که عصب اولنار در ناحیه آرنج تحت فشار قرار می‌گیرد. عصب اولنار عصبی است که در هنگام ضربه به استخوان باعث می‌شود که شما آن را حس کنید. این عصب نزدیک پوست آرنج قرار دارد. وارد آمدن فشار زیاد بر آرنج ممکن است باعث تورم و در نهایت ابتلا به سندرم تونل کیوبیتال شود.
انواع دیگر
سندرم گیرافتادگی عصب بیشتر در محل‌هایی اتفاق می‌افتد که ساختارهایی تونل مانند دارند. برخی انواع سندرم‌های نادر گیرافتادگی عصب عبارتند از:
- سندرم گیرافتادگی عصب سوپرا اسکاپیولار: گیرافتادگی عصب سوپرا اسکاپیولار باعث بروز علائم در شانه‌های فرد می‌شود.
- سندرم کانال گویان: این سندرم بر عصب اولنار اثر گذاشته و می‌تواند عملکردهای دست را تحت تأثیر قرار دهد.
- پاراستتیک مرالژیک: این عارضه بر عصب زیر پوست جانبی اثر گذاشته و می‌تواند باعث بروز علائمی در قسمت خارجی ران‌ها شود.
- سندرم گیرافتادگی عصب رادیال: این سندرم بر عصب رادیال که در طول دست امتداد می‌یابد اثر می‌گذارد. این عارضه می‌تواند بر عملکرد مچ دست، دست و انگشتان دست اثر بگذارد.
علل ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب
سندرم گیرافتادگی عصب غالباً به دلیل آسیب‌دیدگی‌های مکرر اتفاق می‌افتد. این آسیب‌دیدگی ممکن است در کارگاه به دلیل حرکات مکرر مرتبط با وظایف شغلی اتفاق بیفتند. به عنوان مثال، کشیدگی‌های مکرر مچ دست در هنگام تایپ کردن با کیبورد، استفاده از موس یا نواختن پیانو می‌توانند منجر به ابتلا به سندرم تونل کارپال شوند.
تصادفات مانند رگ به رگ شدن، شکستگی‌ها و شکستگی استخوان ممکن است باعث ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب شوند.
به علاوه برخی بیماری‌ها نیز ممکن است محرک این بیماری بوده و باعث ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب شوند. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
- دیابت
- بیماری‌های خود ایمنی مانند روماتیسم مفصلی
- اختلالات تیروئیدی
- فشار خون بالا
- تومورها و کیست‌ها
- بارداری و یائسگی
- چاقی
- نقص‌های مادرزادی
- اختلالات عصبی
آسیب‌دیدگی‌های مکرر، تصادفات و بیماری‌ها ممکن است منجر به بروز مشکلات زیر می‌شوند:
- کاهش جریان خون به سمت عصب
- تورم در عصب و ساختارهای اطراف آن
- آسیب‌دیدگی عایق عصبی (غلاف مایلین)
- تغییرات ساختاری در عصب
همه این تغییرات اثر منفی بر توانایی‌های عصب‌ها در ارسال و دریافت پیام‌ها دارند. این عارضه می‌تواند باعث بروز علائمی مانند درد، بیحسی و کاهش عملکرد شوند.
خطرات احتمالی
برخی عوامل شایع که باعث ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب می‌شوند عبارتند از:
- بزرگسالان بالای 30 سال بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند
- احتمال این که زنان به برخی انواع سندرم‌های گیرافتادگی عصب مانند سندرم تونل کارپال دچار شوند بیشتر است.
- داشتن شغلی که در آن برخی از حرکات تکراری و مکرر باعث آسیب‌دیدگی‌های مکرر می‌شود. افرادی که به مدت طولانی از کامپیوتر استفاده می‌کنند مانند افرادی که با دست خود برخی کارها را انجام می‌دهند بیشتر در معرض ابتلا به این سندرم‌ها قرار دارند.
- اگر شما به برخی بیماری‌ها که بر گردش جریان خون یا عملکرد عصب تأثیر می‌گذارند بیشتر مستعد ابتلا به این سندرم‌ها هستید.
علائم ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب
علائم بر اساس نوع سندرم گیرافتادگی عصب و محل آن متفاوت است. این علائم بیشتر در محل فشرده شدن عصب و گاهی اوقات در نواحی و ساختارهای اطراف آن دیده می‌شوند.
برخی از علائم شایع ابتلا به سندرم گیر افتادگی اعصاب عبارتند از:
- قرمزی، تورم و التهاب
- درد
- احساس گزگز و بیحسی
- ضعف عضلانی
- کاهش انعطاف‌پذیری
- اشکال در انجام برخی حرکات
ابتلا به سندرم گرفتگی عصب چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک علائم شما را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. پزشک ممکن است معاینات فیزیکی انجام داده و دستور انجام برخی آزمایش‌ها را برای شناسایی و تشخیص سندرم گیرافتادگی عصب بدهد.
برخی از آزمایش‌هایی که برای تشخیص ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب به کار برده می‌شوند عبارتند از:
- آزمایش‌های هدایت عصب
- الکترومیوگرافی
- اولتراسوند
- ام آر آی
انجام آزمایش‌های تشخیصی برای سندرم تونل کارپال و سندرم تونل کیوبیتال همیشه لازم نیست. البته این آزمایش‌ها می‌توانند اطلاعات مفیدی در مورد محل و شدت فشردگی عصب ارائه دهند.
روش‌های درمانی برای سندرم گیرافتادگی عصب
درمان سندرم گیرافتادگی عصب غالباً با تغییرات سبک زندگی و درمان‌های غیرتهاجمی شروع می‌شود. درمان بیماری‌های زمینه‌ای که باعث ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب می‌شود ممکن است باعث کاهش علائم شود. در موارد شدید ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب ممکن است نیاز به انجام عمل‌های جراحی باشد.
تغییرات سبک زندگی
اجتناب از حرکاتی که باعث ایجاد درد می‌شوند، به کارگیری روش‌هایی برای سازگاری ارگونومیک در منزل و محل کار یا تغییر وظایف شغلی ممکن است به کاهش علائم بینجامند. در مواردی که چاقی باعث ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب می‌شوند، کاهش وزن می‌تواند باعث کاهش و تسکین علائم شود.
درمان‌های فیزیکی
کار کردن با یک متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به افزایش انعطاف‌پذیری، قدرت و دامنه حرکتی در قسمت آسیب‌دیده کمک کند. درمان‌های فیزیکی همچنین به تسکین علائمی مانند درد و بیحسی نیز کمک می‌کند.
برخی دانشمندان بر این عقیده‌اند که درمان‌های فیزیکی و انجام عمل‌های جراحی اثرات مشابهی در درمان سندرم تونل کارپال در زنان دارند. به هر حال تحقیقات بیشتر در این زمینه در حال انجام است.
دارو
دارو می‌تواند به تسکین علائم سندرم گیرافتادگی عصب مانند درد و التهاب کمک کند. نوع داروهای تجویزی به شدت علائم بستگی دارد. برخی داروهای متداول که برای مدیریت علائم ناشی از ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب تجویز می‌شوند عبارتند از:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (آدویل) و آسپیرین
- کورتیکواستروئیدهایی مانند دگزامتازون که به طور مستقیم در اطراف عصب تزریق می‌شوند.
ابزارهای پروتز
در برخی موارد ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصبی ممکن است پزشک یا متخصص فیزیوتراپی استفاده از اسپلینت یا بریس را برای کمک به کاهش فشار وارده بر عصب توصیه کنند.
عمل جراحی
عمل‌های جراحی به عنوان آخرین گزینه برای درمان گیرافتادگی عصب مورد توجه قرار می‌گیرند. هر کسی که به سندرم گیرافتادگی عصب مبتلا باشد تحت عمل جراحی قرار نمی‌گیرد.
عمل‌های جراحی مورد نیاز به نوع سندرم گرفتگی عصب، میزان تحت فشار بودن عصب و عصب‌ها و ساختارهای محیطی درگیر بستگی دارد. هر عمل خطرات و مزایای خاص خود را دارد. چشم‌انداز انجام عمل جراحی به بسیاری از عوامل مانند مدت زمان وجود علائم، شدت علائم و بیماری‌های زمینه‌ای احتمالی بستگی دارد. به طور عمومی، چشم‌انداز انجام عمل جراحی خوب است.
جراح به شما خواهد گفت که آیا انجام عمل جراحی برای شرایط شما مناسب است یا نه.
درمان‌های خانگی
برخی از درمان‌های خانگی که به تسکین علائم یا پیشگیری از ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب کمک می‌کند عبارتند از:
- قرار دادن یخ روی ناحیه آسیب‌دیده به مدت 10 تا 15 دقیقه
- استفاده از کرم‌های موضعی مانند منتول
- عدم انجام فعالیت‌هایی که باعث ایجاد درد می‌شوند.
- استراحت منظم در زمان انجام وظایف تکراری
- استفاده از اسپلینت یا بریس
- استفاده از ورزش‌ها و حرکات ریلکسیشن
- گرم نگه داشتن ناحیه آسیب دیده
- بالا نگه داشتن ناحیه آسیب دیده
- انجام تمرینات کششی برای تقویت و افزایش انعطاف‌پذیری عضلات
چشم‌انداز سندرم گیرافتادگی عصب
چشم‌انداز سندرم‌های گیرافتادگی عصب متفاوت است. در هر مورد شدید ممکن است عصب به طور دائمی آسیب دیده یا عملکرد عضو مرتبط با آن عصب مختل شود. به هر حال این اتفاقات به ندرت رخ می‌دهند.
اگر شما علائم ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب را دیدید باید به پزشک مراجعه کنید. زمانی که ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب تشخیص داده شد و اقدامات درمانی انجام شد، بیماری شما به میزان چشمگیری بهبود می‌یابد. بسیاری از بیماران دوران بهبودی را به طور کامل می‌گذرانند.
پیشگیری از ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب
ممکن است با انجام اقدامات زیر بتوانید از ابتلا به سندرم گیرافتادگی عصب پیشگیری کنید:
- استفاده از روش‌های ارگونومیک در محل کار و منزل
- اجتناب از انجام حرکات مکرر و تکراری
- اجتناب از انجام حرکاتی که باعث ایجاد درد می‌شوند.
- کشش قسمت آسیب دیده
- درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا روماتیسم مفصلی
سؤالات متداول در مورد سندرم گیرافتادگی عصب
کدام بیماری‌ها باعث گیرافتادگی عصب‌های محیطی می‌شوند؟
- بیماری‌های غدد درون‌ریز – کم‌کاری تیروئید، آکرومگالی و یائسگی
- بیماری‌های متابولیکی – دیابت
- بیماری‌های استخوانی و مفصلی – روماتیسم مفصلی و پوکی استخوان
کدام عصب محیطی ممکن است دچار گیرافتادگی عصب شوند؟
- عصب میانی: سندرم تونل کارپال، سندرم ترس پروناتور
- عصب اولنار: سندرم تونل کیوبیتال، سندرم کانال گویان
- عصب رادیال: گیرافتادگی عصب رادیال در زیر بغل، پراگزیمال ساعد (نزدیک به مفصل آرنج)، دیستال ساعد (نزدیک به مفصل مچ دست – سندرم وارتن برگ)
- عصب ساب اسکاپیولار: گرفتگی عصب سوپرا اسکاپولار
- عصب پرونئال مشترک: پس از شکستگی فیبولا یا گچ گرفتن روی عصب پرونئال اتفاق می‌افتد.
- عصب ران زیر پوستی جانبی: به دلیل یا وجود بافت اسکار در کانال مغبنی اتفاق می‌افتد.
- عصب سیاتیک: به دلیل فشار وارده از طرف عضلات پیرفورمیس در موارد ابتلا به سندرم پیرفورمیس اتفاق می‌افتد.
- گرفتگی عصب ایلوهایپوگاستریک: این عارضه پس از آسیب‌دیدگی و ایجاد اسکار در بافت شکم و اطراف عصب اتفاق می‌افتد.
- عصب اوبتراتور: در کانال اوبتراتور گرفتگی عصب اتفاق می‌افتد.
- عصب پودندال: این عصب در لگن و پس از تورم بافت به دلیل چاقی یا وجود بافت اسکار پس از انجام عمل جراحی روی پرینیوم دچار گرفتگی می‌شود.
بیماری‌های دیگر که باعث گیرافتادگی یا گرفتگی عصب می‌شوند:
- آرتروز
- التهاب تاندون
- تنوسینوویت
- بورسیت
- کشیدگی در عضلات کمر
- نوروپاتی محیطی ناشی از ابتلا به دیابت
- کمبود ویتامین ب 12
- فیبرومالاژی
